Neil Roets, uitvoerende hoof van Debt Rescue, het onlangs met Netwerk 24 | Rapport gepraat. Hy waarsku dat om skuld in Suid-Afrika te ignoreer ernstige gevolge kan hê – selfs al emigreer jy.
- Jy kan op die swartlys beland,
- ’n Siviele vonnis kan teen jou toegestaan phrase, of
- Daar kan beslag gelê phrase op jou bates
- Dit kan ook lei tot toekomstige probleme as jy terugkeer of transaksies in Suid-Afrika wil doen.
Hy sê krediteure behou die reg om leningsooreenkomste ingevolge die Nasionale Kredietwet en kontraktereg af te dwing. As jy jou kontakbesonderhede nie op datum hou nie, kan daar selfs sonder jou teenwoordigheid ’n verstekvonnis teen jou toegestaan phrase – wat in sekere lande afdwingbaar is, afhangend van hul jurisdiksie.
Roets beklemtoon dat vlugteling- of asielstatus nie skuld in Suid-Afrika kanselleer nie, en dat hoewel personal skuldeisers nie dieselfde internasionale magazine het soos die SAID nie, hulle wel internasionale skuldinvorderingsagentskappe of plaaslike regsverteenwoordigers kan gebruik.
Hy voeg by dat Suid-Afrikaanse kredietburos nie outomaties knowledge met buitelandse agentskappe deel nie, maar dat inligting oor jou vorige kredietgedrag steeds aangevra kan phrase wanneer jy byvoorbeeld krediet of huur in die buiteland probeer kry.
Betaal jou TV-lisensie voordat jy Suid Afrika verlaat
Geskryf deur: Riana de Lange
Moenie dink jy laat jou skuld in Suid-Afrika agter as jy landuit vlug nie. Selfs jou TV-lisensie moet ten volle betaal en gekanselleer phrase as jy die land verlaat, anders bly jy verantwoordelik vir daardie skuld, asook rente en boetes vir laat betaling wat ophoop. En wees gewaarsku: skuld aan die SAUK verjaar eers ná 30 jaar.
Benay Sager, bedryfshoof van die skuldberader Debt Busters, sê dié tydperk geld ook huisleningskuld by banke én belastingskuld aan die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID). Albei kan tot drie dekades later nog hul pond vleis kom eis. Hy sê baie verbruikers is onder die wanindruk dat alle skuld ná drie jaar verjaar as jy geen betaling gemaak het nie en nie die skuld teenoor die skuldeiser erken het nie. Jy bly egter aanspreeklik vir jou skuld in Suid-Afrika, selfs al emigreer jy. Dit sluit in jou verbandlening, motorlening, mikrolenings, selfoonkontrak, kredietkaart- en ander skuldverpligtinge. Vrae het ontstaan oor wat met jou skuld in Suid-Afrika gebeur as jy die land verlaat nadat die eerste groep van 49 Afrikaners as vlugtelinge in Amerika aangekom het.
Neil Roets, uitvoerende hoof van Debt Rescue, sê as jy jou skuld ignoreer, kan jy op ’n swartlys land, wat jou kredietwaardigheid sal aantas. ’n Siviele vonnis teen jou of die beslaglegging op jou bates (waar van toepassing) is ook moontlik, asook die risiko van toekomstige probleme as jy sou terugkeer of transaksies in Suid-Afrika probeer doen, waarsku hy. “Krediteure behou die reg om die leningsooreenkomste ingevolge die Nasionale Kredietwet en Suid-Afrikaanse kontraktereg af te dwing.” Jy is regtens verplig om jou kontakbesonderhede by kredietverskaffers op datum te hou.
Doen jy dit nie, kan die krediteur in jou afwesigheid ’n verstekvonnis teen jou in die hof bekom. “Dié vonnisse is selfs in sekere gevalle in die buiteland afdwingbaar, afhangend van daardie land se jurisdiksie-reëls,” sê Roets.
Sager sê as jy agterstallig raak met jou huislening, kan die financial institution uiteindelik die verband oproep en die eiendom verkoop om die uitstaande skuld te verhaal.
Willie Spies van die regsfirma Hurter Spies sê skuldeisers kan met regstappe voortgaan om skuld in te vorder van Suid-Afrikaners wat landuit is. “Stukke kan op die skuldenaars bedien phrase deur ’n proses van ediktale sitasie (die bediening van regsdokumente aan ’n verweerder wat buite Suid-Afrika is) en vervangende betekening. Die meeste lande se regstelsels laat toe dat buitelandse bevele geregistreer phrase in die land waar die skuldenaar hom bevind. Ná registrasie van so ’n bevel kan die betrokke land se skuldinvorderingstappe gevolg phrase. Dis duur, maar nie onmoontlik nie.”
Volgens Roets lei vlugteling- of asielstatus in ’n ander land nie outomaties tot skuldafskrywing in Suid-Afrika nie.
Sager sê veral die SAID laat nie met hom mors nie. Die belastinggaarder gebruik al hoe meer derdeparty-inligting van banke, versekeraars, kripto-verhandelingsplatforms, mediese fondse en die aktekantoor om inligting en inkomste op belastingopgawes te verifieer. Jou belastingverpligtinge in Suid-Afrika kom ook nie outomaties tot ’n einde as jy die land verlaat nie. Die SAID het streng voorskrifte hieroor.
Jan Taks kan mense wêreldwyd opspoor en opskroef vir belastingskuld in ooreenstemming met wette, internasionale verdrae en raamwerke om inligting te deel soos die Organisasie vir Ekonomiese Samewerking en Ontwikkeling (OESO) se Algemene Verslagdoeningstandaard.
Roets sê personal skuldeisers soos banke en mikrofinansiers het nie dieselfde internasionale magazine as die SAID om skuldvereffening af te dwing nie. “Daar is geen outomatiese of statutêre meganisme vir inligtingsdeling oor skuld tussen lande nie, hoewel skuldeisers internasionale skuldinvorderingsagentskappe kan gebruik of plaaslike regsverteenwoordigers kan aanstel om regstappe oorsee te start.” Kenners sê as ’n Suid-Afrikaanse kredietburo jou swartlys vir uitstaande skuld, verhoed dit nie emigrasie na die meeste lande nie. ’n Skuldenaar met ’n siviele vonnis weens bedrog of insolvensie kan wel sukkel om ’n sekere visum te bekom waar “goeie karakter” ter sprake kom.
Roets sê ook Suid-Afrikaanse kredietburo’s deel nie outomaties knowledge met buitelandse kredietagentskappe nie, maar as jy in die buiteland aansoek doen om krediet of om te huur, kan hulle inligting oor jou vorige kredietgedrag aanvra.
Skuldberaders sê mense wat wil emigreer terwyl hulle nog skuld in Suid-Afrika het, moet hul krediteure inlig en aanhou met afbetaling of nuwe betalingsreëlings tref. Dit is ook raadsaam om iemand met volmag aan te stel om jou plaaslike sake te hanteer.
Dit vereis behoorlike beplanning, sê Sager. Debt Busters het baie expats wat oorsee woon as kliënte wat hul skuld in Suid-Afrika onder die skuldberadingsproses afbetaal.
